Obecnie niemalże każdy posiada przynajmniej jeden rachunek bankowy, bez którego trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie we współczesnym świecie. Służy przede wszystkim do przechowywania środków pieniężnych, dokonywania różnorodnych transakcji handlowych czy regulowania opłat.
Rachunek bankowy – definicja
Rachunek bankowy (konto bankowe), według definicji NBP, oznacza rachunek prowadzony przez bank w celu rejestracji wpłat i wypłat, udzielanych kredytów, rozliczeń bezgotówkowych. Posiadacz rachunku bankowego może swobodnie dysponować środkami finansowymi zgromadzanymi na koncie pod warunkiem, że w umowie z bankiem nie zostały określone postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami.
Na podstawie umowy rachunku bankowego, bank zobowiązuje się do:
- przechowywania środków pieniężnych posiadacza rachunku, a także do dokonywania na jego polecenie różnorodnych zleceń (o ile umowa rachunku tak stanowi);
- zachowania szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych na rachunku środków pieniężnych;
- zachowania tajemnicy bankowej.
Umowa rachunku bankowego
Umowa rachunku bankowego ma charakter cywilny, zawierana na piśmie na czas określony lub nieokreślony. Zasady jej zawierania reguluje Kodeks Cywilny oraz Prawo bankowe.
Umowa rachunku bankowego powinna zawierać przede wszystkim:
- strony umowy;
- rodzaj otwieranego rachunku;
- walutę rachunku;
- czas trwania umowy;
- wysokość oprocentowania zgromadzonych na rachunku środków pieniężnych;
- terminy wypłaty należnych odsetek, postawienia do dyspozycji lub kapitalizacji pieniężnych.
Dodatkowo każda umowa rachunku bankowego powinna określać:
- wysokość prowizji i opłat za czynności związane z jej wykonywaniem;
- formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku (w tym również terminy ich realizacji);
- przesłanki i tryb dokonywania zmian w umowie oraz jej rozwiązania.
Rodzaje rachunków bankowych
Na mocy ustawy Prawo bankowe banki mogą prowadzić rachunki bankowe:
- rozliczeniowe (bieżące i pomocnicze) prowadzone wyłącznie dla osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (pod warunkiem, że posiadają zdolność prawną) oraz osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek (także dla przedsiębiorców) – służą do przeprowadzania różnych rozliczeń, przyjmowania należności oraz regulowania zobowiązań;
- rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe i rachunki terminowych lokat oszczędnościowych prowadzone wyłącznie dla osób fizycznych, szkolnych kas oszczędnościowych oraz pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych;
- rachunki lokat terminowych służące do przechowywania nadwyżek finansowych przez okres, wynikający z umowy z bankiem;
- rachunki powiernicze, na których mogą być gromadzone wyłącznie środki pieniężne powierzone posiadaczowi rachunku na podstawie odrębnej umowy przez osobę trzecią.
Jak wybrać rachunek bankowy?
Rachunek bankowy zarówno osobisty, jak i firmowy powinien być przede wszystkim optymalnie dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości przyszłego posiadacza rachunku. Przy wyborze konkretnego konta należy wziąć pod uwagę między innymi:
- warunki korzystania z promocyjnego, często bezpłatnego rachunku;
- wysokość opłat i prowizji określonych w Tabeli Opłat i Prowizji danego banku, znajdującej się na stronie internetowej lub w oddziale;
- funkcjonalność i obsługa konta;
- dostępność bankomatów i wpłatomatów;
- oprocentowanie limitów na koncie;
- dostęp do tradycyjnych, stacjonarnych placówek;
- dodatkowe produkty i usługi.
Osoby, które pilnie potrzebują własnego rachunku osobistego lub nie mają ochoty na analizę własnych potrzeb, zawsze mogą skorzystać z aktualnych rankingów internetowych. Zawierają między innymi porównywarkę poszczególnych kont, uwzględniając czynniki wpływające na całkowity koszt prowadzenia konta takie jak: miesięczny abonament za prowadzenie rachunku, opłata za przelewy internetowe, kartę debetową czy prowizję za wypłaty z innych bankomatów. Warto również zasięgnąć opinii rodziny, przyjaciół lub znajomych. Cennym źródłem informacji mogą okazać się różnorodne fora internetowe (np. alior bank forum, alior bank opinie) i portale społecznościowe.
Jednym z liderów wśród polski banków jest Alior Bank, który łączy zasady tradycyjnej bankowości z nowoczesnymi oraz innowacyjnymi rozwiązaniami. W ofercie banku znajdują się rachunki:
- dla klientów indywidualnych (Konto Jakże Osobiste, konto walutowe, konto internetowe, podstawowy rachunek bankowy);
- osób prowadzących własną działalność (iKonto Biznes, rachunek firmowy z terminalem płatniczym, Rachunek Wspólnota, Konto 4×4, Rachunek Partner)
- małych i średnich przedsiębiorstw oraz korporacji (Rachunek Biznes Optymalny, Rachunek Biznes Profil, Rachunek Biznes Komfort 45).
Jak założyć rachunek bankowy?
Założenie rachunku bankowego jest bardzo proste, ponieważ nowoczesne banki bezustannie ułatwiają procedury i ograniczają formalności do absolutnego minimum. Obecnie wniosek o konto można złożyć:
- tradycyjnie w oddziale banku;
- przez internet;
- za pośrednictwem aplikacji mobilnej
- poprzez infolinię.
Niezbędne dokumenty i dane
Do założenia rachunku bankowego zazwyczaj wystarczy dowód osobisty (w przypadku posiadaczy polskiego obywatelstwa) lub paszport (w przypadku obcokrajowców z kartą pobytu). Zdarza się jednak, że niektóre banki dodatkowo wymagają skan (z obu stron) dokumentu tożsamości (dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, legitymacje). W trakcie wypełniania wniosku należy podać:
- imię i nazwisko,
- kraj,
- miejsce i datę urodzenia,
- PESEL,
- adres zamieszkania lub zameldowania,
- numer, serię i termin ważności dowodu osobistego,
- dane kontaktowe (numer telefonu, adres e-mail).
Bezpieczeństwo danych
Dane osobowe podawane pracownikom banku, stan konta oraz inne informacje są bezpieczne, ponieważ zgodnie z ustawą „Prawo bankowe”, banki oraz wszyscy pracownicy mają obowiązek zachowania tajemnicy bankowej. Dostęp do danych mogą uzyskać, tylko w wyjątkowych przypadkach i na zasadach określonych w ustawie, instytucje rządowe: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komisja Nadzoru Finansowego, Najwyższa Izba Kontroli czy Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Każdy bank w Polsce przetwarza dane osobowe zgodnie z obwiązującymi przepisami i regulacjami o ochronie danych osobowych i podejmuje działania, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony danych osobowych podczas przetwarzania.
Jak przenieść rachunek bankowy?
Każdy posiadacz rachunku może przenieść konto samodzielnie lub z pomocą nowego banku. Rekomendacja Związku Banków Polskich z 2010 roku zobowiązuje banki do ułatwienia klientom procedury przeniesienia rachunku poprzez załatwienie w jego imieniu wszelkich formalności. Wystarczy złożenie odpowiedniego wniosku w wybranym banku osobiście, telefonicznie lub przez internet (dokumenty należy wówczas wysłać pocztą) w zależności od zasad obowiązujących w danej instytucji. Zmiana banku wiąże się jednocześnie z otrzymaniem nowego numeru rachunku bankowego, co oznacza konieczność powiadomienia wszystkich podmiotów wysyłających przelewy na rachunek w „starym” banku: pracodawcy czy urzędu skarbowego (poprzez wysłanie formularza aktualizacyjnego NIP-3).
Bezpieczeństwo środków pieniężnych na rachunku
Środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym są zabezpieczone na kilka różnych sposobów. Nad bezpieczeństwem środków finansowych w polskich bankach czuwa między innymi Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), który działa na podstawie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji z dnia 10 czerwca 2016 roku. Bankowy Fundusz Gwarancyjny w razie upadku banku zapewnia zwrot depozytów klientów do kwoty równej 100 000 euro. Limit dotyczy wszystkich środków pieniężnych zdeponowanych przez jedną osobę w jednym banku. System gwarantowania BFG obejmuje depozyty osób fizycznych, prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej (o ile posiadają zdolność prawną), szkolnych klas oszczędnościowych i pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych.
